آنتن یک رادار، امواج رادیویی کوتاهی را ارسال کرده و در انتظار بازتاب آن از سوی یک جسم مانند هواپیما میماند،در مرحله انتظار رادار تعداد نانوثانیههایی که میگذرند را محاسبه میکند. امواج رادیویی با سرعتی برابر نور حرکت میکنند از این رو تعداد نانوثانیهها تقسیم بر دو میتواند مسافت یک جسم را برای رادار مشخص سازد.
سال نوری چیست؟
سال نوری یکی از شیوههای محاسبه مسافت است. شاید نام این واحد زیاد با مسافت همخوانی نداشته باشد زیرا از واژه سال معمولا برای اندازهگیری زمان استفاده میشود، با اینهمه از سال نوری برای محاسبه فاصله استفاده میشود.
معمولا همه برای اندازهگیری مسافت متناسب با کشوری که در آن زندگی میکنند، به واحدهایی مانند اینچ/فوت/مایل و یا سانتیمتر/متر/کیلومتر عادت کردهاند. همه از مقدار متر یا فوت آگاهی دارند و از آنجایی که تقریبا هر روز با آن سرکار دارند، در استفاده از این واحدها هیچ مشکلی ندارند. مایل و کیلومتر نیز به همین شکل واحدهای انسانی هستند که به راحتی مورد استفاده قرار میگیرند.
زمانی که ستارهشناسان از تلسکوپهای خود برای نگاه کردن به ستارهها استفاده میکنند، فواصل فراتر از متر و سانتیمتر و اینچ است، در واقع فواصلی که ستارهشناسان با آنها سروکار دارند باورنکردنی و غیر قابل تصور است. برای مثال نزدیکترین ستاره به زمین پس از خورشید، در فاصله ۳۸,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ کیلومتری از زمین قرار دارد. این نزدیکترین ستاره است. ستارههایی نیز هستند که میلیاردها برابر این ستاره از زمین فاصله دارند. زمانی که بحث بر سر چنین فاصلههایی باشد، واحدهایی مانند مایل و کیلومتر دیگر کاربردی نخواهند داشت زیرا در صورت استفاده از این واحدها،رقم فاصله بسیار بزرگ و غیر قابل خواندن خواهد شد و هیچکس دوست ندارد درباره اعداد ۲۰ رقمی صحبت کرده و مطلب بنویسد!
از این رو برای محاسبه چنین فاصلههای دوری، از واحد سال نوری استفاده میشود. نور با سرعتی برابر ۳۰۰ هزار کیلومتر بر ثانیه یا ۱۸۶ هزار مایل بر ساعت حرکت میکند. از این رو یک ثانیه نوری برابر مسافتی برابر ۳۰۰ هزار کیلومتر است و بر همین اساس، یک سال نوری مسافتی است که نور میتواند در طی یک سال حرکت کند که برابر :
۳۰۰,۰۰۰ کیلومتر بر ثانیه ضربدر ۶۰ ثانیه بر دقیقه ضربدر ۶۰ دقیقه بر ساعت ضربدر ۲۴ ساعت در روز ضربدر ۳۶۵ روز در سال است که برابر می شود با :۹,۴۶۰,۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰ کیلومتر!
استفاده از سال نوری به عنوان واحد اندازهگیری مسافت مزیت دیگری نیز دارد، میتوان از آن برای محاسبه سن ستارهها نیز استفاده کرد. تصویر میکنیم ستارهای در فاصله یک میلیون سال نوری از زمین قرار گرفته است. نور این ستاره برای رسیدن به زمین با سرعت نور حرکت کردهاست از این رو نور ستاره برای رسیدن به زمین یک میلیون سال در سفر بودهاست،به بیانی دیگر نوری که امروز از این ستاره بر روی زمین دیده می شود یک میلیون سال پیش تولید شدهاست و چهرهای که امروز از این ستاره دیده میشود درواقع چهره یک میلیون سال پیش آن ستاره است نه چهره امروزی آن.
تاریخچه سال نوری
این اولین محاسبه موفقیتآمیز مسافت ستارهای به جز خورشید از زمین در سال ۱۸۳۸ توسط فردریش بسل انجام گرفت. این ستاره ماکیان ۶۱ یا Cygni 61 نام داشت و بسل برای محاسبه این فاصله از یک هلیومتر ۱۶۰ میلیمتری استفاده کرد. در آن زمان بزرگترین واحد برای محاسبه مسافت در فضا واحد اخترشناسی یا AU بود.