سراب
شکست نور و پدیدة بازتاب داخلی کلی نه تنها در سطح مشترک مشخص بین دو محیط شفاف، بلکه در حالتی که ضریب شکست به طور تدریجی تغییر کند، نیز روی میدهد.
هر چند ضریب شکست هوا تقریباً برابر یک است (0003/1)، با این وجود دما و چگالی هوا میتواند این مقدار را تغییر دهد. در روزهای گرم و آرام تابستان، لایة هوای مجاور سطح بیابان یا آسفالت جادهها، خیلی داغتر از هوایی است که چند سانتیمتر بالاتر است. بنابراین پرتوهای نوری که از نزدیک افق به سطح بیابان یا آسفالت نزدیک و به لایة هوای داغ وارد میشوند، شکسته شده و از خط عمود دور میشوند و بر اثر بازتاب داخلی کلی، برخی از این پرتوها وارد لایههای بالایی هوا میشوند.
این اتفاق درست شبیه آن است که سطح بیابان یا آسفالت مانند آینه عمل کرده و پرتوها را بازتابانده است . از دید افرادی که در بیابان یا در جاده هستند، به نظر میرسد که لایهای از آب به فاصلهای حدود یک کیلومتر در جلوی آنها، روی سطح بیابان یا آسفالت جاده وجود دارد (شکل زیر).